Prokuratura Europejska (EPPO) przeprowadziła bezprecedensową operację pod kryptonimem „Kalipso”. Do interwencji doszło w porcie Pireus w Grecji oraz w kilku innych państwach europejskich. Mechanizm prania pieniędzy, stworzony głównie przez obywateli Chin, opierał się na imporcie towarów z Chin, ich zaniżonej wycenie w dokumentach celnych w celu obniżenia opłat, a następnie wprowadzeniu ich na rynek w krajach umożliwiających odliczenie podatku VAT. W proceder zaangażowanych było 14 państw, w tym Polska. Śledztwo europejskich organów trwa.
Nie ma żadnych dowodów na udział chińskich władz w procederze, jednak to firma COSCO, podlegająca rządowi w Pekinie, od lat posiada koncesję na obsługę terminalu kontenerowego w greckim porcie Pireus.
W trakcie akcji policja zabezpieczyła tam tony elektrycznych rowerów i hulajnóg, które miały być częścią oszukańczego mechanizmu. Służby skontrolowały również setki podejrzanych kontenerów wykorzystywanych w transporcie morskim.
„Chińskie centra logistyczne, w których przechowywano towary, funkcjonowały niemal jak zamknięte enklawy, dostępne wyłącznie dla członków grup przestępczych zarządzających ich obrotem” – podano na stronie Prokuratury Europejskiej.
Zyski z nielegalnej działalności były transferowane podejrzanymi kanałami finansowymi do Azji.
Chińska „Brama do Europy”
Grupy przestępcze wykorzystywały własne skorumpowane kanały finansowe oraz banki operujące na czarnym rynku. Kluczowym ogniwem całego mechanizmu był port w Pireusie, zarządzany przez firmę Cosco, która działa na zlecenie władz w Pekinie. W Polsce również pojawiły się obawy dotyczące możliwego zaangażowania Chin, jednak to Grecja pełniła rolę „bramy do Europy” — punktu przerzutowego dla towarów deklarowanych jako tańsze, co pozwalało na zaniżanie opłat celnych. Za realizację tej części operacji odpowiadały kancelarie prawne, biura rachunkowe i firmy, głównie zlokalizowane w Bułgarii.
Już w 2009 roku państwowy chiński gigant żeglugowy Cosco uzyskał koncesję na zarządzanie terminalem kontenerowym w Pireusie. Miasto to szybko zyskało znaczenie jako kluczowy punkt w ramach Nowego Szlaku Jedwabnego — szeroko zakrojonego projektu sieci globalnych korytarzy transportowych. Inicjatywa ta została zainaugurowana przez chińskiego przywódcę Xi Jinpinga w 2013 roku i później przemianowana na „Jeden pas, jedną drogę”, co odnosi się do lądowych i morskich szlaków handlowych łączących różne regiony świata z Chinami.
Kluczowym aspektem przestępczego mechanizmu ujawnionego przez EPPO pod koniec czerwca 2025 roku była sprzedaż towarów w Europie Zachodniej po cenach rynkowych, bez odprowadzenia należnych podatków. Przestępcy wykorzystali w tym celu obowiązujące w Unii Europejskiej regulacje. Śledztwo w tej sprawie wciąż trwa.
Zgodnie z informacjami przekazanymi przez EPPO, po przybyciu do UE towary trafiały do magazynów kontrolowanych przez grupy przestępcze. Następnie, na podstawie fałszywej dokumentacji, były kierowane do rzeczywistych miejsc przeznaczenia, takich jak Francja, Włochy, Polska, Portugalia czy Hiszpania.
Aby ułatwić manipulacje podczas odprawy celnej, oszuści wykorzystywali legalną, choć specyficzną procedurę celną obowiązującą w UE. Przykładowo, jeśli przedsiębiorstwo importowało towary z Chin i rozładowywało je w Grecji, nie musiało przeprowadzać odprawy celnej, jeśli towary miały trafić na przykład na Słowację.
Przestępcy łatwo wyłudzali pieniądze z budżetów państwowych
System ten został wprowadzony w UE, aby ułatwić przepływ towarów wewnątrz Unii, jednak grupy przestępcze wykorzystują go nadużywając. Jak informuje EPPO, zorganizowana grupa założyła sieć firm, często fikcyjnych lub całkowicie fałszywych, korzystając przy tym ze skradzionych danych innych przedsiębiorstw.
Firmy te formalnie figurowały jako odbiorcy towarów bez opłaconego cła.
„Dochodzenie objęło 14 państw: Bułgarię, Chiny, Czechy, Danię, Francję, Niemcy, Grecję, Węgry, Włochy, Polskę, Portugalię, Słowację, Słowenię oraz Włochy. Przeprowadzono łącznie 101 przeszukań w biurach agentów celnych i firm kontrolowanych przez zorganizowane grupy przestępcze. Zatrzymano dziesięć osób, w tym dwóch celników. W domach trzech podejrzanych znaleziono i skonfiskowano broń palną oraz białą” — podaje EPPO.
Służby zabezpieczyły 5,8 mln euro (około 21,3 mln zł według aktualnego kursu) w różnych walutach, m.in. dolarach hongkońskich, euro oraz kryptowalutach. Dodatkowo skonfiskowano 7 133 rowery elektryczne, 3 696 hulajnóg elektrycznych oraz 480 kontenerów, które poddano dalszym kontrolom i weryfikacji w porcie w Pireusie.
Dzięki tak skomplikowanym łańcuchom dostaw przestępcy mogli wyprowadzać pieniądze z budżetów państwowych.
„Przedmiotem śledztwa są liczne siatki przestępcze, głównie kierowane przez obywateli Chin, które zajmują się pełnym obrotem towarów importowanych z Chin na rynek UE — od dystrybucji do różnych krajów członkowskich, przez sprzedaż klientom końcowym, aż po pranie pieniędzy i transfer zysków z powrotem do Chin. W tym samym czasie dopuszczają się defraudacji należności celnych oraz masowych oszustw podatkowych związanych z VAT” — podaje EPPO.
